Box 3-bezwaar: wat de Belastingdienst wél (en níet) wil weten

Voor spaarders is dat simpel: de ontvangen rente. Voor beleggers is het iets meer rekenwerk: de waardeontwikkeling plus dividend, gecorrigeerd voor stortingen en onttrekkingen.

De afgelopen maanden hebben veel spaarders en beleggers bezwaar gemaakt tegen hun box 3-heffing. De reden is bekend: de Hoge Raad oordeelde dat het oude forfaitaire systeem in strijd is met het recht op eigendom en gelijke behandeling. Sindsdien probeert de Belastingdienst via het rechtsherstel en de tegenbewijsregeling dichter bij het werkelijke rendement te komen. Klinkt eerlijker, maar in de praktijk roept het vooral veel vragen op.

Sparen: eenvoudig optellen
Voor spaarders is het nog overzichtelijk. De Belastingdienst vraagt om de daadwerkelijk ontvangen rente over 2023. Dit is eenvoudig terug te vinden op de jaaropgaven van de bank.

Beleggen: iets meer rekenwerk
Bij beleggingen ligt het genuanceerder. De fiscus wil weten wat het werkelijke resultaat was op je beleggingen, dus wat je hebt verdiend of verloren, ná aftrek van kosten. De praktische manier om dit te berekenen is: Waarde op 31 december minus de waarde op 1 januari, gecorrigeerd voor stortingen en onttrekkingen in dat jaar.

Zo meet je de vermogensaanwas, oftewel het verschil in waarde plus ontvangen dividenden en rente. Deze benadering sluit aan bij de komende Wet werkelijk rendement, die vanaf 2028 de standaard wordt.

Cashdividend of stockdividend: let op het verschil
Een belangrijk detail bij het berekenen van het werkelijke rendement is het onderscheid tussen cash- en stockdividend.

Cashdividend: dit is een uitkering in geld. Als het dividend op de beleggingsrekening blijft staan, hoef je dit niet nog eens apart op te geven (het zit immers in de waarde van de beleggingsrekening verdisconteerd). Wordt het overgemaakt naar de tegenrekening, dan is dat een onttrekking en geef je dit dus wél door.

Stockdividend: dit is een uitkering in aandelen (of herbelegd dividend). De waarde hiervan is al verwerkt in de koers en dus in de waardeverandering van de portefeuille. Je hoeft dit niet apart op te geven, anders zou het dubbel meetellen.

Waar het vaak misgaat
Veel beleggers raken in de war door het verzoek van de Belastingdienst om transacties te overleggen. “Moet ik dan al mijn aankopen en verkopen doorgeven?” horen we geregeld. Gelukkig niet!

Wat de Belastingdienst bedoelt, zijn stortingen (geld inleggen) en onttrekkingen (geld opnemen). Dus: wanneer je geld overmaakt naar of uit je beleggingsrekening. Niet elke aandelentransactie hoeft apart gemeld te worden.

Een herbalancering, bijvoorbeeld het verkopen van wat aandelen om meer obligaties te kopen, levert per saldo geen winst of verlies op. Het geld blijft binnen de portefeuille. Dat is dus géén storting of onttrekking, en hoeft ook niet apart vermeld te worden.

Praktisch voorbeeld
Stel: je begint het jaar met € 100.000 aan beleggingen. In juli stort je € 10.000 extra. Eind december is de waarde
€ 118.000. Dan is je rendement: € 118.000 – (€ 100.000 + € 10.000) = € 8.000. Oftewel: 7,27% rendement over je gemiddelde vermogen. Simpel, eerlijk en duidelijk.

Tot slot
Het bezwaar tegen box 3 is een logische stap richting een eerlijker belastingstelsel. Maar laten we het niet moeilijker maken dan nodig. Geef door wat écht telt: de rente op je spaargeld, het netto resultaat op je beleggingen en eventuele cashdividenden. Alles daarbuiten, zoals herbalancering of stockdividend, is ruis op de lijn.

Of, zoals we tegen klanten zeggen: de Belastingdienst wil weten wat je verdiend hebt, niet wat je gekocht hebt.